Pomoc w zaburzeniach cyklu menstruacyjnego

Co to są zaburzenia miesiączkowania?

Zaburzenia miesiączkowania to wszelkie odchylenia od typowego cyklu trwającego zwykle 24–35 dni, obejmujące zarówno nieprawidłową długość cyklu, jak i charakter lub obfitość krwawień. Mogą manifestować się brakiem miesiączki, zbyt rzadkimi lub zbyt częstymi krwawieniami, a także bólami i plamieniami między miesiączkami. Choć epizodyczne wahania są naturalne, utrzymujące się nieprawidłowości wymagają diagnostyki, ponieważ często wiążą się z zaburzeniami hormonalnymi lub innymi chorobami ginekologicznymi.

Objawy i rodzaje zaburzeń cyklu

Najczęściej obserwuje się nieregularne miesiączki, nadmiernie obfite lub bardzo skąpe krwawienia oraz dolegliwości bólowe utrudniające codzienne funkcjonowanie. Do typowych postaci należą: brak miesiączki (amenorrhea), rzadkie miesiączki (oligomenorrhea), krwawienia międzymiesiączkowe oraz krwawienia przedłużające się lub zbyt obfite (menorrhagia). Objawom mogą towarzyszyć wahania nastroju, trądzik, nadmierne owłosienie, bóle miednicy czy trudności z zajściem w ciążę.

Najczęstsze przyczyny zaburzeń menstruacyjnych

Przyczyny bywają złożone i obejmują zarówno czynniki hormonalne, jak i styl życia. Często odpowiadają za nie PCOS, hiperprolaktynemia, zaburzenia czynności tarczycy oraz przewlekły stres. Istotne znaczenie mają też wahania masy ciała, bardzo intensywna aktywność fizyczna, niedobory żywieniowe, a także niektóre leki. U części pacjentek podłożem są choroby ginekologiczne, takie jak endometrioza czy mięśniaki macicy, dlatego potrzebna jest całościowa ocena.

Diagnostyka zaburzeń cyklu

Postępowanie diagnostyczne zaczyna się od wnikliwego wywiadu i badania ginekologicznego, a następnie jest poszerzane o badania laboratoryjne i obrazowe. W zależności od objawów lekarz może zlecić USG przezpochwowe w celu oceny macicy i jajników, a także dodatkowe testy wykluczające inne jednostki chorobowe. Celem jest ustalenie przyczyny zaburzeń i zaplanowanie leczenia ukierunkowanego na źródło problemu.

Badania hormonalne

Kluczowe jest oznaczenie stężeń FSH, LH, estradiolu i progesteronu, a także prolaktyny oraz hormonów tarczycy (TSH z FT4/FT3). U wielu pacjentek ocenia się też androgeny, takie jak testosteron czy DHEA-S, zwłaszcza przy objawach androgenizacji. Badania wykonuje się we właściwych fazach cyklu, aby ich interpretacja była wiarygodna i pomocna w doborze terapii.

Konsultacja ginekologiczno-endokrynologiczna

Po zebraniu wyników warto zaplanować konsultację u ginekologa-endokrynologa, aby spojrzeć na problem zarówno z perspektywy hormonalnej, jak i anatomicznej. Taki specjalista pomoże ustalić, czy zaburzenia wymagają leczenia hormonalnego, interwencji ginekologicznej, czy przede wszystkim modyfikacji stylu życia. W razie potrzeby lekarz zaleci dodatkowe badania, np. monitoring owulacji lub profil metaboliczny.

Leczenie zaburzeń cyklu menstruacyjnego

Terapia jest dobierana indywidualnie i zależy od przyczyny, wieku pacjentki oraz planów rozrodczych. U części osób skuteczna będzie regulacja gospodarki hormonalnej, u innych leczenie chorób współistniejących albo leczenie przyczynowe schorzeń ginekologicznych. Niezależnie od metody, celem jest przywrócenie regularności cyklu, zmniejszenie dolegliwości i ochrona płodności.

Farmakoterapia

W leczeniu wykorzystuje się m.in. preparaty progestagenowe, złożone tabletki antykoncepcyjne lub inne schematy hormonalne porządkujące cykl. Przy hiperprolaktynemii stosuje się leki obniżające poziom prolaktyny, a w zaburzeniach tarczycy – terapię wyrównującą jej czynność. W wybranych sytuacjach wdraża się leczenie przeciwbólowe lub hemostatyczne, by złagodzić obfite krwawienia.

Modyfikacja stylu życia

Równolegle zaleca się działania wspierające, takie jak normalizacja masy ciała, higiena snu i redukcja stresu, które wyraźnie poprawiają regulację osi hormonalnych. Współpraca z dietetykiem pomaga ułożyć jadłospis wspierający równowagę metaboliczną, a odpowiednio dobrana aktywność fizyczna stabilizuje cykl. Regularne kontrole u specjalisty umożliwiają monitorowanie efektów i dostosowywanie leczenia.